pal sokağı çocukları

macar yazar ferenç molnar tarafından yazılan ve ilk baskısı 1906 yılında yayımlanan bir çocuk kitabıdır. öykü, 20. yüzyılın başında hızla gelişen budapeşte'de, oyun sahalarını (arsa) kızıl gömlekliler denen zengin çocuklarından korumaya çalışan yoksul çocukların savaşımını anlatır. türkçe'ye tarık demirkan tarafından çevrilmiştir.

okuduğumda "hayatım da bir şeyleri değiştirmeliyim örgütlenmeliyiz" dediğim kitaptır. (bkz: x'i yalnız bırakmayın örgütleyin )

macar yazar ferenc molnar'ın yazdığı, ilk olarak 1906'da yayınlanan kusursuz eseri. dün gece bu saatlerde okumaya başladım. az önce bitti. tüm günümü kendisine ayırdım. kitapta en çok hoşuma giden ve beni okumaya güdüleyen olay, çocukların kendilerinden daha cüsseli çocukların gelip de bilyelerini alması oldu. hayatta ilk kavgamı tam da böyle yapmıştım. bilyelerimi alan çocuğun adı nidai'ydi. hiç unutmam. benden en aşağı 3-4 yaş büyüktü. tam ben milleti üterken attığımız tüm bilyeleri kitaptaki gibi bir şey diyerek almış (ne dediğini tüm gün anımsayamadım. "çur" demiş olma ihtimali çok çok çok yüksek. böyle bir jargon vardı çünkü. bir nevi gövde gösterisiydi bu kelime. "ben bilyelerinizi aldım, büzüğü yiyen geri alır" gibisinden) ben de götüm götüm az bir şey geri gelip ellerimi taşlarla doldurmuştum. hiç ama hiç unutmam, nidai pis pis gülümseyip bilyelere bakarken bizim evi koşu yönüme alıp "lan orospu çocuğu!" diye bağırmıştım. nidai kendisine kimin küfrettiğini merak edip sesin geldiği yöne bakıp beni görmüştü. ben daha yüksek sesle bağırmıştım: "lan orospu çocuğu! sana diyorum!" o son sürat üzerimi koşup beni dövmek isterken mermi gibi taşlarını fırlatmaya başlamıştım. ilk birkaçı ıskaladı. sonra tok bir ses duyuldu havada. bir ilkbahar günüydü. mıh gibi aklımda. ve nidai'nin sol kaşı yarılmıştı. elini kaşına atıp kanla birlikte göz hizasına getirdiğinde ben topuklamıştım. eve bir gittim. annem ortada yok. hemen onu buldum. nidai ta kapımıza geldi. kaşından akan kan yüzüne bulaşmış. ben annemin arkasındayım. anneme bakıp "ver onu bana" dedi, benden ötürü. annem, "ne oldu?" diye sordu. "beni dövdü" dedi. annem bir ona baktı, bir de bana. "bilyelerimi çaldı" dedim. *** dostluk, arkadaşlık, sadakat, erdemli davranmak, arkadaşlık, sevgi ve vefa üzerine inanılmaz bir kitap. çağının en aşağı bin yıl ötesinde. *** sanırım, hayatımdaki en özel kitaplardan biridir artık bu eser. sonsuza dek unutmam. ilk kavgam bir kitap. inanılmaz.

çok küçükken okuduğum kitap. sonunda da ağlamıştım. öyle son mu olur be. sonlarını değiştirmek istediğim kitaplardan biriydi.

bu kitaba ciğerimi bıraktım. az çok tahmin ediyordum sonunu ama bu kadar ağlayacağımı tahmin etmemiştim. --- spoiler --- en çok da mezar masraflarını karşılayabilmek için evladının can çekişmesini göz ardı edip kıyafeti dikmeye çalışan babanın çaresizliğine, annenin oğlu öldükten sonraki isyanına ağladım. --- spoiler ---

(bkz: ferenc molnar) tarafından yazılan kitabın ana temasını ve hikayesini oluşturan pal sokağı'nın çocuklarıdır. nemecsek, boka, geréb, barabás, kolnay, csele, csónakos, leszik, weisz pal sokağı çocuklarıdır. her biri kendi kişisel özellikleriyle ve hikayeleriyle okuyucuların ilgisini çeker ve kitabın dokusunu zenginleştirir. "pal sokağı çocukları"nın derinliklerinde karakterlerin yansıttığı değerler, okuyucuya hayatın içinden önemli dersler sunmaktadır. kitap, çocukluğun masumiyetini ve arkadaşlığın kıymetini anlatır, aynı zamanda yoksulluk, adaletsizlik ve güç mücadelesi gibi zorlukları da ele alan dokunaklı bir hikayeye sahiptir. yazarın kalemiyle çocukların dünyasına bakarken, aslında yetişkinlerin de görmesi gereken derin bir ayna sunulur. boka'nın liderliği ve adalet anlayışı, nemecsek'in kırılganlığı ve cesareti gibi karakterler, okuyucunun düşünce dünyasında yer edinir ve insani değerlerin unutulmaması gerektiğini hatırlatır. kitap, çocukların düşmanlarına bile gösterdikleri merhamet ve cesaret ile yetişkinlere önemli bir örnek teşkil eder. nemecsek'in hüzünlü sonu, okuyucuyu düşündürürken, aslında toplumdaki adaletsizlikleri, duygusuzluğu ve çocukların bu zorluklar karşısında sergilediği direnci anlatır. (beni ölümü bekleyen nemecsek ve o ölümü beklerken siparişi yetiştirmeye çalışan babası kahretti.) sonuç olarak, "pal sokağı çocukları" sadece bir çocuk kitabı olmanın ötesine geçerek, insanlık ve toplumun derinliklerine dokunan önemli bir eserdir. bu nedenle, bu muhteşem eserin yetişkinlerin de okuması ve üzerinde düşünmesi gereken bir yapıt olduğunu düşünüyorum.

Elime aldım okumak için. Bakalım burada neler yazılmış diye sözlüğe baktım. Güzel, iyice heyecanlandım okumak için..